2004 yılında fark edilerek sadece üst katının bir bölümü gün ışığına çıkarılmış, erken Hırıstiyanlık dönemi Ürgüp benzeri bir yeraltı şehri. Kimi galerilerdeki kemer, sütun ve haç rölyefleri buraların toplu ibadet alanları olduğuna işaret ediyor. Kimilerinin ise mesken, depo ve çamaşır yıkama ve şarap imal yerleri olarak kullanıldığı düşünülüyor.

Ağacin Yeraltı Şehri, ilk kez 2004 yılında Alman Elçiliği kültür işleri sorumlularınca keşfedilerek T.C. Kültür Varlıkları envanterine alınması sağlanmış. 3 katlı bir plana sahip olduğu belirlenen şehir, Alman Hükümeti'nin sağladığı küçük bir hibe bütçe ile sadece -köylülerin yıllarca samanlık ve tahıl deposu olarak kullandığı- üst galeriler 2011 yılına kadar temizlenerek gezilebilir hale getirilmiş. Yine 1940'lı yıllarda erişilebilir iken, sonradan girişi köreltilmiş alt galeriler köy muhtarının anlatımına bakılırsa, vergi tahsildarından mahsul saklamak için de kullanılmış. Bu girişleri bilen yaşlıların tamamı ölmüş. Şimdilerde bilen yokmuş. Bir bölümü de kendiliğinden çökmüş.

Yeraltı şehrinin girişi köye hakim bir tepenin yamacında... Kaya tüfleri üzerine inşa edilmiş beton bir caminin altından geçerek erişiliyor. O küçük hibe bütçe harcandıktan sonra hiç bir şey yapılmamış.

Henüz açılmamış alt galerilerde akan yeraltı suyundan söz ediliyor. Köylüler suyun sesini duyduklarını ve vadideki suyun tepenin altından çıktığını söylüyorlar.


Bölgenin yamaçlarında bol meşe ağacı var. Mardinli Torakçılar Bu yüzden su kenarında tesis kurmuş mangal kömürü üretiyor. Evlerde ahşap kullanımı da çok yaygın. İki katlı taş evlerin hatın ve kirişleri meşe ağacından. Muhtar kimi evlerin 400 yıllık olduğunu söylüyor. Bu evlerde kullanılan taşların yeraltı şehrindeki tüf yapı ile aynı oluşuna bakılırsa doğa, bölge insanına o mükemmel yapı malzemesini binlerce yıldır yamaçlarda sergileyip sunmuş. Lakin daha yakın dönemde yapılan evlerin yeraltı şehrinin galerilerinden sökülerek yapıldığı hemen anlaşılıyor. Bir de beton, kabartma derz ve tuğla bütün çirkin yüzüyle duvar aralarına dalıvermiş ki gerçekten kahredici. Ve tabii kısa sürede öne geçerek 1. derecede sit alanı ilan edilmiş köyün estetiğine büyük-vasat katkılar sağlamış.


Önünde saygıyla eğilip yüzüne hüzünle bakıyorum senin Anadolu... Şurada burnumuzun dibinde ne muhteşem/hazin kültür varlıklarımız var...

Biliyor muyduk dostlar?

Cüneyt Özyer
AHBV Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi
Görsel İletişim Tasarımı Bölümü
Öğretim Görevlisi

Ayrancı'm Derneği / Söyleşi / 18.09,2018

< ÖNCEKİ | BLOG ANA SAYFA | SONRAKİ >